Botrytis cinerea to nekrotroficzny grzyb, który poraża wiele gatunków roślin, choć jego najbardziej godnymi uwagi gospodarzami mogą być winogrona.

W uprawie winorośli powszechnie znana jest jako zgnilizna pęczkowa botrytis; w ogrodnictwie zwykle nazywana jest szarą pleśnią lub szarą pleśnią.

Grzyb ten powoduje dwa różne rodzaje infekcji na winogronach. Pierwszy z nich, szara zgnilizna, jest wynikiem stale wilgotnych lub mokrych warunków i zazwyczaj prowadzi do utraty dotkniętych nią kiści. Druga, szlachetna zgnilizna, występuje, gdy po wilgotnych warunkach następują bardziej suche i może skutkować charakterystycznymi słodkimi winami deserowymi, takimi jak Sauternes lub Aszú z Tokaju. Nazwa gatunkowa Botrytis cinerea pochodzi z łaciny i oznacza "winogrona jak popiół"; choć poetycka, "winogrona" odnosi się do zgrupowania zarodników grzyba na ich konidioforach, a "popiół" odnosi się po prostu do szarawego koloru mas zarodników. Grzyb określany jest zwykle nazwą anamorf (forma bezpłciowa), ponieważ faza płciowa jest rzadko obserwowana. Teleomorfem (formą płciową) jest ascomycete, Botryotinia cinerea.

Biologia B. cinerea

W przypadku owoców i winogron infekcje kwiatowe, po których następuje okres utajenia, mają duży wpływ na epidemiologię szarej pleśni. Można wyróżnić kilka dróg infekcji od kwiatu do owocu. W winogronach, kiwi, malinach postuluje się infekcje przez trzonek do zalążni. W zalążni patogen pozostaje w stanie latencji, co wydaje się być wynikiem wstępnie ukształtowanej strategii obronnej gospodarza (podobnie jak zawartość resweratrolu w młodych jagodach winogron). W winogronach, kiwi i truskawkach istotne są infekcje przez pręcik, płatki lub przegrody. W winogronach badania wykazały, że B. cinerea może infekować pręciki i rozrasta się podstawowo, aby zainfekować zawiązek, a następnie rozrasta się systemowo do szypułki i tkanek naczyniowych w jagodach.

Sześcioletni projekt badawczy prowadzony w rejonie Cape wykazał, że jagody winogron mogą być zakażone przez stomię i soczewki szypułki oraz w mniejszym stopniu przez racheis. Infekcje szypułki są możliwe także w okresie kwitnienia. Później tkanka ta zwiększa odporność na infekcje B. cinerea.

Inne drogi infekcji postulują saprofityczny rozwój patogenu na resztkach kwiatowych i późniejsze zakażenie jagód, gdy podatność wzrasta wraz z dojrzewaniem lub w wyniku uszkodzenia jagód przez owady lub grad. Inną tezą jest założenie o gromadzeniu się konidiów wewnątrz owoców w okresie letnim i zakażaniu podatnych jagód w późniejszym okresie sezonu. Zakażenie konidialne dojrzewających owoców jest możliwe z każdego źródła inokulum. Najprawdopodobniej powstaje niewielka liczba utajonych zakażonych jagód, które wykazują rozległą sporulację, gdy podatność jagód wzrasta wraz z dojrzałością. Można przyjąć, że jagody stają się podatne od zawartości cukru 6%.

W przypadku kiwi warunki zbioru mają duży wpływ na występowanie B. cinerea. Owoce zbierane z mokrą powierzchnią mogą zostać zainfekowane przez B. cinerea w mikroszczelinach utworzonych przez palce zbieraczy.

W praktycznej kontroli B. cinerea musimy wydzielić dwa ważne okresy infekcji: Kwitnienie i starość. Podczas kwitnienia mamy podatne młode owoce, gdzie po infekcji następuje okres latencji. Podczas gdy infekcja na dojrzałych (starzejących się) owocach prowadzi do objawów bez okresu latencji. Znaczenie infekcji podczas kwitnienia w winogronach może się zmieniać w zależności od sezonu i regionu. W przypadku owoców, na których musimy oczekiwać pewnej trwałości (winogrona stołowe, kiwi czy truskawki) objawy widoczne są podczas przechowywania w chłodnych warunkach w sklepach lub magazynach. Chemiczne zwalczanie winogron wykazujących dobrą odporność na B. cinerea w okresie kwitnienia nie przyniesie żadnych efektów ekonomicznych. Dlatego przy podejmowaniu decyzji o zastosowaniu środków przeciwko Botrytis cinerea podczas kwitnienia należy wziąć pod uwagę wszystkie warunki ryzyka i prawdopodobieństwa infekcji, podatność owoców, okres trwałości, warunki przechowywania.

W owocach pestkowych infekcja przez B. cinerea występuje głównie w okresie kwitnienia. W tym czasie stosuje się zabiegi przeciwko Monilina spp. Botrytis cinerea infekcja.

Model B. cinerea i jego praktyczne zastosowanie

Czujniki: Wilgotność liści, temperatura, wilgotność względna

W FieldClimate.com do modelowania choroby wykorzystujemy następującą korelację pomiędzy czasem trwania zwilżenia liści a temperaturą.

jest fakultatywnym pasożytem. Rośnie również na martwym materiale roślinnym. Z tego powodu jest zawsze obecny w winnicach i sadach. Botrytis cinerea jest związana z wilgotnym klimatem. Do infekcji potrzebuje bardzo wysokiej wilgotności względnej lub obecności wolnej wody (czujnik: wilgotność liści, wilgotność względna). Grzyb nie jest w stanie zainfekować zdrowego, dorosłego materiału roślinnego przez zarodniki. Infekcja następuje na młodych pędach winorośli podczas dłuższych okresów wilgotnych lub na pędach uszkodzonych przez burze gradowe.

W modelu ryzyka Botrytis FieldClimate uzyskuje się wartość ryzyka od 0 do 100%. Wartość ta wskazuje na presję B. cinerea w danym czasie. Jeśli mamy wartość 100% oznacza to, że kilkakrotnie wystąpił okres mokry na tyle długi, aby zainfekować podatną tkankę (obliczamy tzw. "punkty mokre" (macierz pomiędzy wilgotnością liścia, temperaturą z maksimum początkowo 38400 punktów (początek sezonu, który wykazuje ryzyko 30%). Po tym okresie każdy okres mokry z około 4000 punktów mokrych (macierz) zwiększa ryzyko o 10% lub z drugiej strony każdy okres suchy zmniejsza ryzyko o 1/5 poprzedniej wartości.

Aplikacja przeciwko B. cinerea jest zależna od owoców i celu produkcji.