W sadach jabłoniowych występuje kilka gatunków mszyc. Mszyca jabłoniowa zielona, mszyca jabłoniowo owsiana lub mszyca jabłoniowo-trawiasta oraz mszyca jabłoniowa różowa. W prywatnych ogrodach głównie pewne znaczenie ma mszyca różowa jabłoniowa. Mszyca ta prowadzi do ciężkich zmian hormonalnych w końcówkach pędów przy porażeniu. Liście stają się poskręcane, a pęd ulega skróceniu. Później liście żółkną i zamierają. Mszyca ta poraża głównie młode pędy. Mszyca różowa jabłoniowa już w niewielkiej liczebności może wyrządzić poważne szkody. Natomiast mszyca jabłoniowa zielona i mszyca jabłoniowa trawnikowa mogą występować w większej liczebności nie prowadząc do szkód gospodarczych. Mszyca jabłoniowa musi być oceniona jako mająca w ogóle nieekonomiczne znaczenie.

Mszyca różowa jabłoniowa

Jest to stary europejski gatunek wprowadzony do Stanów Zjednoczonych około 1870 roku. Stał się on głównym szkodnikiem jabłek pod koniec XIX wieku. Aby się rozwijać, gatunek ten musi mieć pod dostatkiem swojej letniej rośliny żywicielskiej - babki wąskolistnej. Istnieje niezwykła zbieżność pomiędzy wprowadzeniem i rozprzestrzenianiem się różowej mszycy jabłkowej i babki wąskolistnej. Mszyca ta występuje we wszystkich rejonach uprawy owoców na całym świecie.

Etapy życia
Jajo: Jajo jest owalne i lekko spłaszczone na boku przy korze. Długość waha się od 0,49 do 0,56 mm. Przy pierwszym złożeniu jest jasnożółte i pokryte glutowatą substancją, która z wiekiem twardnieje. Kolor stopniowo zmienia się na zielonkawo-żółty, a w końcu na błyszczący, jet czarny. Czas potrzebny do zmiany koloru waha się w normalnych warunkach zewnętrznych od około dziewięciu dni do ponad dwóch tygodni.
Nimfa: Osobniki, które wylęgają się z jaj to wszystkie żyworodne bezskrzydłe samice. Wyróżnia się pięć stadiów rozwojowych. Ostatnim jest dojrzała matka macierzysta, która krótko po czwartym instrumencie zaczyna produkować żywe młode partenogenetycznie. Produkuje ona średnio pięć do sześciu młodych dziennie. Nimfy drugiego pokolenia, z których wszystkie są samicami, osiągają dojrzałość w ciągu dwóch do trzech tygodni. Zdecydowana większość nimf rozpoczyna rozmnażanie na jabłoni, choć nieliczne mogą rozwinąć skrzydła i migrować na platany.
Trzecie pokolenie jest wytwarzana w czerwcu i na początku lipca. Większość tego pokolenia rozwija skrzydła i migruje na platany wąskolistne. W niektórych sezonach bezskrzydłe samice trzeciego pokolenia wytwarzają na jabłoni czwarte pokolenie. W ostatnich latach w niektórych rejonach obserwuje się, że szkodliwe populacje mszycy różowej jabłoniowej utrzymują się w sadach do połowy lata lub później. Nie wiadomo, czy zmiana ta wynika z procesu selekcji, zmiany pokroju czy braku zapotrzebowania na alternatywnego żywiciela.
Dorosły: Dorosłe osobniki różnią się znacznie pod względem oznakowania kolorystycznego. Ogólny kolor jest różowobrązowy, z różowawym odcieniem z powodu pudrowego pokrycia. Niektóre starsze osobniki są fioletowe, a młodsze zdecydowanie czerwonoróżowe.

Zakres hostów
Preferowanym żywicielem jest jabłoń, ale mszyca żeruje również na gruszy i głogu. Cortland, Golden Delicious, Rhode Island Greening i Ida Red to szczególnie podatne odmiany jabłek. Mszyca ta występuje na wszystkich obszarach sadowniczych w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Obrażenia lub uszkodzenia: Żerowanie mszycy różówkowej często powoduje zwijanie się liści jabłoni, począwszy od opadania płatków. Liście te mogą później przebarwiać się na jaskrawoczerwono. Żerowanie mszycy na liściach wokół gron owocowych często prowadzi do pęczkowania, zahamowania wzrostu i deformacji rozwijających się owoców. Nieprawidłowości te pogłębiają się w miarę rozwoju owoców i w końcu mogą sprawić, że owoce nie nadają się do sprzedaży.
Duże populacje mszyc mogą wytwarzać duże ilości spadzi jako odpad z soku, którym się żywią. Spadź wydalana na owoce stanowi pożywkę dla grzyba pleśniowego, który wpływa na wykończenie jabłek. Toksyny zawarte w ślinie mszyc służą również jako "kropla zatrzymująca", która zapobiega oderwaniu się owoców od drzewa podczas normalnych zbiorów.
Historia życia: Mszyca ta przechodzi zimę w stadium jaja. Wylęg następuje wczesną wiosną, około tygodnia do 10 dni później niż mszyca jabłoniowa i mniej więcej w tym samym czasie co mszyca jabłoniowa. Jaja wylęgają się, gdy wiosną zaczynają otwierać się pąki, w okresie dwóch tygodni. Młode zaraz po wykluciu poszukują otwierających się pąków jabłoni; wydaje się, że preferują pąki owocowe. Żerują na zewnętrznej stronie pąków liściowych i skupisk pąków owocowych, dopóki liście nie zaczną się rozwijać. Następnie schodzą do wnętrza gron i zaczynają wysysać soki z pędów i nowo powstałych owoców.
Ich żerowanie powoduje zwijanie się liści, chroniąc mszyce przed opryskami i niektórymi wrogami. Silne zwijanie się liści spowodowane przez ten gatunek jest chyba najbardziej charakterystyczną cechą jego pracy. Pojedyncza matka łodygowa zlokalizowana na spodniej stronie liścia w pobliżu środkowej żebra powoduje ciasne zwinięcie liścia. Wystarczy kilka matek macierzystych, aby spowodować silne zwinięcie wszystkich liści otaczających otwierający się pąk kwiatowy, co stanowi idealną ochronę dla szybko rozwijających się mszyc. Matki pędowe osiągają dojrzałość, gdy jabłonie zaczynają kwitnąć.
Dojrzałe matki macierzyste są bardzo mało aktywne. Osiedlają się, żerują i w szybkim tempie produkują młode. Po rozłożeniu szybko usuwają dziób z tkanek roślinnych i szukają innego miejsca, w którym mogłyby kontynuować. Matki łodygowe dojrzewają po około dwóch tygodniach od wyklucia. Długość tego czasu zależy w dużej mierze od warunków pogodowych. Produkcja młodych rozpoczyna się zwykle dwa lub trzy dni po ostatnim molcie i trwa bez przerwy przez ponad miesiąc.
Całkowita produkcja przez jedną samicę wynosi średnio około 185 sztuk. Zazwyczaj okres rozrodu trwa od około początku maja do czerwca. Zazwyczaj maksymalny okres aktywności reprodukcyjnej przypada na około ostatni tydzień maja i pierwszy tydzień czerwca, kiedy młode owoce zaczynają się zawiązywać i rozpoczynają aktywny wzrost. Mszyca różowa jabłoniowa rzadko występuje atakując młode i szybko rosnące pędy. Ogranicza się do liści, łodyg kwiatowych i młodych owoców.
Jedną z charakterystycznych cech tego gatunku jest gromadzenie się młodych wokół matki. Każda pojedyncza matka na łodydze lub grupa matek będzie miała wokół siebie setki młodych. Porażone liście mogą być wkrótce pokryte - w niektórych przypadkach - więcej niż jedną warstwą mszyc. Ten zwyczaj gromadzenia się wkrótce zabije zaatakowane liście i spowoduje przymusową migrację mszyc. Młode poruszają się aktywnie i pospiesznie, najwyraźniej pragnąc znaleźć odpowiednie miejsce do żerowania. W tym okresie często można je spotkać zgromadzone na tworzących się owocach lub atakujące nowe, soczyste, rozwijające się liście.
Drugie pokolenie potrzebowało od 4 do 40 dni na osiągnięcie dojrzałości i wydanie młodych. Większość drugiego pokolenia to bezskrzydłe samice. Średnia całkowita produkcja każdego osobnika w drugim pokoleniu około 119. Zwyczaje i aktywność trzeciego pokolenia nie różnią się od tych z drugiego. Mszyce gromadzą się w ogromnych ilościach na spodniej stronie liści, powodując ich silne zwijanie się. Atakują również zawiązki i rozwijające się owoce, powodując charakterystyczne uszkodzenia.
Większość tego trzeciego pokolenia nabywa skrzydła i migruje do wąskolistnej rośliny żywicielskiej, letniej. Może powstać czwarte pokolenie. Wszystkie one wytwarzają skrzydła i migrują do wąskolistnych roślin żywicielskich. Po ostatnim linieniu dorosłe osobniki ze skrzydłami są bardzo delikatne i nieaktywne. Przez dwa lub trzy dni pozostają ukryte w zwiniętych liściach, zanim wyruszą w lot migracyjny. Tuż przed lotem stają się bardzo aktywne i nerwowe, biegając lub poruszając skrzydłami w górę i w dół w oczekiwaniu na lot.

Mszyca na zielonym jabłku

Mszyca jabłoniowa, Aphis pomi (DeGeer), jest szeroko rozpowszechniona we wszystkich rejonach uprawy jabłek. Na półkuli północnej po raz pierwszy pojawia się w sadach jabłoniowych pod koniec maja do początku czerwca. Owad ten wysysa soki z liści na pędach wodnych i soczystych przyrostach końcowych. Mszyca jabłoniowa występuje najczęściej w pobliżu głównych żyłek na spodniej powierzchni liścia. Mszyca jabłoniowa atakuje również gruszę, głóg, pigwę, jabłoń krabową i spiraea.

Opis mszycy jabłoniowej
Jaja mszycy jabłoniowej są owalne i błyszczące, czarne. Nimfy i osobniki dorosłe są ciemno- lub jasnozielone. Mszyca jabłoniowa ma zieloną głowę, jednolicie zielony lub żółtozielony odwłok, czarne nogi i długie czarne gzymsy - "rury ogonowe" (na tylnym końcu owada). Dorosłe samice są ciemnozielone do czarnych i uskrzydlone. W okresie letnim samice te, czyli alaty, rodzą żywe młode partenogenicznie.

Biologia mszycy jabłoniowej
Mszyca jabłoniowa zimuje w postaci jaj na odrostach, u podstawy pąków oraz na bliznach liściowych pędów końcowych. Jaja wylęgają się zwykle w momencie pękania pąków i rozwijania się pierwszych liści. Nimfy natychmiast zaczynają żerować na rozwijających się liściach. Początkowo występują na pędach terminalnych, a później przenoszą się na starsze liście groniaste. Dorosłe samice mszyc wytwarzają bezskrzydłe samice w ciągu dwóch tygodni, z których każda jest w stanie wydać 50-100 żywych potomków. Młode mszyce rozwijają się w ciągu siedmiu do dziesięciu dni. Populacje mszycy jabłoniowej tworzą się na jabłoni zazwyczaj powoli wczesną wiosną (kwitnienie, płatki kwiatowe, jesień), a szybciej wraz ze wzrostem średniej temperatury dobowej. W okresie letnim powstają mszyce uskrzydlone, czyli alatki, oraz mszyce bezskrzydłe. Mszyca na zielonych jabłkach najliczniej występuje w lipcu i na początku sierpnia. W początkowych stadiach infestacji więcej jest nimf niż dorosłych alatek. W miarę wzrostu populacji wzrasta odsetek alatów. Kolonie mszycy jabłoniowej mogą się podwoić w ciągu tygodnia, jeśli warunki są sprzyjające. Jeśli mszyce nie mają soczystych nowych przyrostów i muszą żerować na starszych liściach, wówczas liczba produkowanych młodych może spaść nawet o 50%. Jeśli temperatury dzienne wynoszą 30-32°C i więcej, samice nie rozmnażają się dobrze. Gdy wysokie temperatury utrzymują się przez kilka dni, mszyce giną. W ciągu lata rozwija się kilka pokoleń mszycy jabłoniowej, a formy uskrzydlone rozpraszają się po całym sadzie. Zdarza się, że mszyca jabłkowa zielona i mszyca różowa, Dysaphis plantaginea Pars. mają kolonie na tym samym liściu. Różowa mszyca jabłkowa jest różowa lub fioletowa. Jesienią rozwijają się i kopulują bezskrzydłe samce i samice, a samice składają jaja na zimę. Najwięcej jaj znajduje się w odległości 15-20 cm od czubków gałązek. Jaja rzadko znajdują się na dużych kończynach rusztowań lub na pniach jabłoni.

Szkody
Mszyca jabłoniowa wysysa soki z liści. Silna infestacja ogranicza wigor i wzrost pędów. Jest to szczególnie niepokojące w szkółkach i młodych, nieowocujących sadach. Owady te mogą ograniczać wielkość pąków i długość międzywęźli oraz powodować zwijanie się liści. Żerowanie mszyc może również stymulować wzrost bocznych gałęzi, co może wpływać na kształt drzewa. Zwinięte liście i osłabione końcówki są podatne na uszkodzenia zimowe. Spadź wytwarzana przez mszyce może kapać na owoce, umożliwiając rozwój grzybów powodujących powstawanie sadzy. Grzyb ten powoduje plamistość owoców i obniża ich wartość rynkową. Przy dużym nasileniu występowania mszyca jabłoniowa może żerować na niedojrzałych jabłkach i powodować ordzawienia.

Model ryzyka rozprzestrzeniania się
Na rozmnażanie się mszyc największy wpływ ma temperatura. Im więcej godzin jest zbliżonych do optymalnej temperatury (20-32°C) i dostępne jest źródło pokarmu, tym większa będzie szybkość rozmnażania. Natomiast jaja i młode stadia rozwojowe są wrażliwe na suche powietrze. Niska wilgotność względna powietrza (poniżej 30% r.h.) również może zaszkodzić populacji mszyc. Oprócz insektycydów, mszyce są zwalczane przez drapieżniki i grzyby pasożytnicze. Grzyby pasożytnicze są zależne od wilgotności. Większość z tych gatunków, jak np. Beauvaria bassiana sprzyjają wolnej wilgoci.

Zwiększamy ryzyko, gdy optymalna temperatura wynosi od 20 do 32°C i wilgotność względna od 30 do 95% r. h., a zmniejszamy ryzyko, gdy jest zbyt wilgotno (zwilżenie liści, deszcz lub wilgotność względna powyżej 95%), zbyt zimno (temperatury niższe niż 20°C) lub zbyt gorąco (temperatury powyżej 32°C), mokre noce (zwilżenie liści w godzinach nocnych).